Eğitim kurumlarıyla sağlıktan ekonomiye, sanattan mühendisliğe geniş bir yelpazede yetiştirdiği ve yetiştireceği beyin gücünü ülkemize kazandırarak toplumsal kalkınmaya katkıda bulunmayı amaç edinen Dokuz Eylül Üniversitesi 20 Temmuz 1982`de “Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Hakkında 41 Sayılı Kanun Hükmündeki Kararname” ile kurulmuştur.
Kuruluşunda; Ege Üniversitesi`nden, Güzel Sanatlar Fakültesi, Hukuk Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Tıp Fakültesi, Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü, Adalet Yüksekokulu, Aydın Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı`ndan, Buca Eğitim Fakültesi, Denizli Mühendislik Fakültesi, İlahiyat Fakültesi, Demirci Eğitim Yüksekokulu, Denizli Eğitim Yüksekokulu, İzmir Meslek Yüksekokulu, Kültür ve Turizm Bakanlığı`ndan, İzmir Devlet Konservatuarı, Ankara İktisadi ve Ticari Bilimler Akademisi`nden, Muğla İşletmecilik Yüksekokulu Dokuz Eylül Üniversitesi`ne geçmiştir.
Üniversitemizin kuruluşunda yeni açılan Fen Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi Yüksekokulu, Eğitim Yüksekokulu, Sanat Eğitimi Yüksekokulu ile birlikte Üniversitemiz toplam 24 birimle eğitim-öğretim çalışmalarına başlamıştır.
1983 yılında Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü kurularak faaliyete geçerken Sanat Eğitimi Yüksekokulu kaldırılmıştır. 1987 yılında Manisa Maliye Muhasebe Yüksekokulunun İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesine dönüştürülmesi ile birlikte, Denizli Meslek Yüksekokulu, Bölgesel Kalkınma ve İşletme Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi (BİMER), Ege Bölgesi Araştırma ve Uygulama Merkezi (EBAMER) kurulmuştur. 1988`de Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi Yüksekokulu, 1989`da Muğla Meslek Yüksekokulu, Avrupa Topluluğu Uluslararası İlişkiler Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATMER), 1990’da Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu ile İlahiyat Meslek Yüksekokulu, 1991’de Fen Edebiyat Fakültesi ile Çevre Araştırma ve Uygulama Merkezi (ÇEVMER) faaliyete geçmiştir.
1992 yılında Ege Bölgesinde 4 yeni üniversitenin kurulmasına destek veren Üniversitemizden, Aydın`daki Veteriner ve Ziraat Fakülteleri ile Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu Adnan Menderes Üniversitesine, Muğla`daki İşletmecilik ve Meslek Yüksekokulları Muğla Üniversitesi`ne, Manisa`daki İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Demirci Eğitim Yüksekokulu ile Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Celal Bayar Üniversitesine, Denizli`deki Tıp, Mühendislik Fakülteleri ile Eğitim ve Meslek Yüksekokulları Pamukkale Üniversitesine bağlanmıştır.
1992 yılında, Torbalı Meslek Yüksekokulu, İşletme Fakültesi, Hemşirelik Yüksekokulu, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, Onkoloji Hemodiyaliz-Transplantasyon, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Din Bilimleri Araştırma Enstitüsü, Mühendislik-Mimarlık Fakültesinden ayrılan Mimarlık Fakültesi kurulmuştur.
1995’de Tekstil, Hazır Giyim ve Boya Araştırma Uygulama Merkezi (TEKBOYAM), 1997’de Yabancı Diller Yüksekokulu, 1998’de Kafkasya-Orta Asya Arkeoloji Araştırma Merkezi (KOMER), Jeotermal Enerji Araştırma ve Uygulama Merkezi (JENARUM), Sürekli Eğitim Merkezi (DESEM) kurulmuştur.
2001’de Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM), İstatistik ve Risk Analizleri Araştırma ve Uygulama Merkezi(İRAMER), Su Kaynakları Yönetimi ve Su Kaynaklı Doğal Afetlerin Kontrolü Araştırma ve Uygulama Merkezi (SUMER), 2002’de ise Beyin Dinamiği Multidisipliner Araştırma ve Uygulama Merkezi faaliyete geçmiştir.
2004 Yılında Hukuk Araştırmaları Merkezi, Tekne Üretim Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi, Sığ Jeofizik ve Arkeolojik Prospeksiyon Araştırma ve Uygulama Merkezi, Fauna ve Flora Araştırma ve Uygulama Merkezi, Anlaşmazlık Çözümü Araştırma ve Uygulama Merkezleri kurulmuştur. 2005 yılında Yüzey Teknolojileri ve Hasar Analizi Araştırma ve Uygulama Merkezi, İzmir İli Stratejik Planlama, Yönetişim Araştırma ve Uygulama Merkezleri faaliyete geçmiştir.
2006 Yılında, Dil Eğitimi Araştırma ve Uygulama Merkezi, Akademik Acil Tıp ve Afet Uygulama ve Araştırma Merkezi, Bilişim Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi,
Kalite Mükemmellik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Aile Araştırmaları ve Uygulama Merkezi, Güç Elektroniği ve İşaret İşleme Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi,
Köy Enstitüleri ve İsmail Hakkı Tonguç Araştırma ve Uygulama Merkezi, 2007’de Üniversite Sanayi Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2008’de İş Sağlığı Araştırma ve Uygulama Merkezi kurulmuştur.
2009 Yılında Batı Anadolu Seramiği Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ses Kayıt Stüdyosu, Akustik ve Bilişsel Müzikoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi, Senfonik Müzik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Elektronik Malzemeler Üretimi ve Uygulama Merkezi, Kadın Hakları ve Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi açılmıştır. Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu, Foça Reha Midilli Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, Seferihisar Fevziye Hepkon Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu kurulmuştur. Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi Yüksekokulu ise Denizcilik Fakültesine dönüştürülmüştür.
2010 Yılında Fen-Edebiyat Fakültesinin adı, Fen Fakültesi olarak değiştirilmiş ve Edebiyat Fakültesi ile Kalp Damar Hastalıkları Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi (DEUZEM) kurulmuştur.
2011 Yılında, Kemik Kıkırdak Doku Biyoteknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi, Evde Bakım Uygulama ve Araştırma Merkezi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Uygulama ve Araştırma Merkezi, Balkan Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, İleri Biyomedikal AR-GE Uygulama ve Araştırma Merkezi kurulmuştur. Güç Elektroniği ve İşaret İşleme Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi kapatılmış ve Hemşirelik Yüksekokulu, Hemşirelik Fakültesine dönüştürülmüştür.
2012 Yılında, Çocuk Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Sağlık Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi, Palyatif Bakım Uygulama ve Araştırma Merkezi, Uyku ve Bilinç Durumları Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Biyomedikal Metroloji ve Kalibrasyon Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ulusal Klinik Altyapı Ağı Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ulaştırma Emniyeti ve Kaza İnceleme Uygulama ve Araştırma Merkezi açılmış ve Bergama Meslek Yüksekokulu kurulmuştur.
2013 Yılında, Girişimcilik, İşletme ve Ekonomi Uygulama ve Araştırma Merkezi kurulmuş, İlahiyat Fakültesine bağlı olarak kurulan İlahiyat Meslek Yüksekokulu kapatılmıştır.
2014 Yılında, Efes Meslek Yüksekokulu, Ege Bölgesi Kültür Varlıkları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Arkeometri Uygulama ve Araştırma Merkezi, Karın Zarı Kanserleri Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Reha Midilli Foça Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu kapatılarak Reha Midilli Foça Turizm Fakültesi kurulmuştur.
İleri Biyomedikal AR-GE Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin adı İzmir Biyotıp ve Genom Uygulama ve Araştırma Merkezi olarak değiştirilmiştir.
2015 Yılında Bireye Özgü Tıp ve Farmakogenomik / Genetik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Mevlana Uygulama ve Araştırma Merkezi kurulmuş, Hemodiyaliz-Transplantasyon Enstitüsü’nün adı İzmir Uluslararası Biyotıp ve Genom Enstitüsü olarak değiştirilmiştir.
13/06/2016 Tarih ve 2016/8969 sayılı kararnamenin eki kararının 03/08/2016 Tarihli Resmi Gazetede yayımlanması ile Sağlık Bilimleri Fakültesi’nin kurulumu gerçekleştirilmiştir.
2016 Yılında Tekstil, Hazır Giyim ve Boya Araştırma Uygulama Merkezi (TEKBOYAM) ve Ses Kayıt Stüdyosu, Akustik ve Bilişsel Müzikoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (DABMER) kapatılmış, Çeviri Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Ceza Hukuku ve Kriminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi kurulmuştur.
2017 Yılında Akademik ve Kişisel Gelişimi Destekleme Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Yörük – Türkmen Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi ve Bioizmir Uluslararası Sağlık Teknolojileri Geliştirici ve Hızlandırıcı Uygulama ve Araştırma Merkezinin kurulumları gerçekleştirilmiştir.
2018 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi LYME Hastalığı Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Dokuz Eylül Üniversitesi Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulama ve Araştırma Merkezi kurulmuş, Biyotıp ve Genom Uygulama ve Araştırma Merkezi kapatılmıştır. Aynı yıl Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu kapatılarak Spor Bilimleri Fakültesi’nin kurulumu gerçekleştirilmiştir. İzmir’in ilk Veteriner Fakültesi de 2018 yılında Üniversitemiz bünyesinde kurulmuştur.
2019 yılında Diş Hekimliği Fakültesi’nin kurulumu gerçekleştirilmiştir.
2020 yılında Sağlık Bilimleri Fakültesi kapatılmış, Fevziye Hepkon Spor Bilimleri ve Sporcu Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezi kurulmuştur.
2021 yılında Üniversitemiz bünyesinde Ağız ve Diş Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezi kurulmuştur. Aynı yıl, Aile Hekimliği Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Biyomedikal Metroloji ve Kalibrasyon Uygulama ve Araştırma Merkezi, Bireye Özgü Tıp ve Farmakogenomik/Genetik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Çeviri Uygulama ve Araştırma Merkezi, Girişimcilik, İşletme ve Ekonomi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Uyku ve Bilinç Durumları Teknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yüzey Teknolojileri ve Hasar Analizi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Sığ Jeofizik ve Arkeolojik Prospeksiyon Uygulama ve Araştırma Merkezi, Batı Anadolu Seramiği Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi, Jeotermal Enerji Araştırma ve Uygulama Merkezi, Senfonik Müzik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Tekne Üretim Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi kapatılmıştır. Kalp ve Damar Hastalıkları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin adı “Dokuz Eylül Üniversitesi Kalp Ritm Bozuklukları Uygulama ve Araştırma Merkezi olarak değiştirilmiştir.
Yine 2021 yılında Reha Midilli Foça Turizm Fakültesinin adı Turizm Fakültesi, Seferihisar Fevziye Hepkon Uygulamalı Bilimler Yüksekokulunun adı Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Spor Bilimleri Fakültesinin adı Necat Hepkon Spor Bilimleri Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulunun adı Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Fakültesi olarak değiştirilmiştir.
YÖK tarafından, ‘Araştırma Kapasitesi’, ‘Araştırma Kalitesi’ ve ‘Etkileşim ve İş Birliği’ başlıkları altındaki 32 gösterge kapsamında yapılan değerlendirmede gösterdiği yüksek performansla başarılı bir sınav vererek üniversitelerin ‘şampiyonlar ligi’ne giren Dokuz Eylül Üniversitesi, 13.12.2021 tarihi itibari ile sunduğu geniş araştırma olanakları, uluslararası ve ulusal projelerdeki başarısıyla “Araştırma Üniversitesi” unvanı almıştır.
2022 yılında Arkeometri Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Kafkasya-Orta Asya Arkeoloji Araştırmaları Merkezi birleştirilerek adı Arkeoloji ve Arkeometri Uygulama ve Araştırma Merkezi olarak değiştirilmiştir. Yine aynı yıl Lyme Hastalığı Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin adı “Dokuz Eylül Üniversitesi Çok Boyutlu Enfeksiyonlar ve Lyme Hastalığı Araştırma ve Uygulama Merkezi (DEBLAUM)” olarak değiştirilmiştir.
Dokuz Eylül Üniversitesi 2022 yılı Haziran ayında, Yükseköğretim Kalite Kurulu (YÖKAK) tarafından “2021 Kurumsal Akreditasyon Programı” kapsamında “Kurumsal Akreditasyon Belgesi”ne layık görülmüş ve 2022 yılı Temmuz ayında yapılan törenle Kurumsal Akreditasyon Belgesi YÖKAK Başkanı tarafından Rektörümüze takdim edilmiştir.
2023 yılında Üniversitemiz Kozmetoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi kurulmuş, Aile Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Kadın Hakları ve Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi kapatılıp birleştirilerek “Kadın ve Aile Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi”nin, Yörük Türkmen Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Balkan Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi kapatılıp birleştirilerek “Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi”nin kuruluşu gerçekleştirilmiştir. Yine aynı yıl, Sağlık Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi, Palyatif Bakım Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ulaştırma Emniyeti ve Kaza İnceleme Uygulama ve Araştırma Merkezi, Kemik, Kıkırdak Doku Biyoteknolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Beyin Dinamiği Multidisipliner Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Karın Zarı Kanserleri Uygulama ve Araştırma Merkezi kapatılmıştır.
Dokuz Eylül Üniversitesi bugün; İzmir’in dört bir yanında; 10 Enstitü, 18 Fakülte, 2 Yüksekokul, 1 Konservatuvar, 6 Meslek Yüksekokulu, 2’si Uygulama ve Araştırma Hastanesi olmak üzere toplam 42 Uygulama ve Araştırma Merkezi ile bilimsel araştırma ve yükseköğretim görevini, kaliteli toplumsal hizmet anlayışı ile sürdürmektedir.
Dokuz Eylül Üniversitesi’nde toplam 72 bin 400’e yakın öğrenci eğitim görmektedir. Bunlar arasında, 114 ülkeden gelen 6 bin 300’den fazla uluslararası öğrenci bulunmaktadır. Üniversite bünyesinde 3 bine yakın akademik personel ve 4 bin 900’e yakın idari personel görev yapmaktadır.